Laatst kreeg ik een vrij confronterende vraag van een lezer van mijn blog: ‘Stijn, wanneer gebruik je een puntkomma? Ik zie namelijk dat jij ‘m regelmatig gebruikt.’ Ik liet de terechte vraag even bezinken. En ik moest vervolgens eerlijk toegeven dat ik het niet direct wist.
Uit gewoonte zet ik zo af en toe een puntkomma neer. Als ik het gevoel heb dat de zin nét niet genoeg samenhangt om een komma neer te zetten. En als ik tegelijkertijd het gevoel heb dat de zin in zoverre samenhangt dat ik er geen punt kan neerzetten. Een beetje als tussenoplossing dus. De lezersvraag zette me aan het denken. Ik begon dus met zoeken naar het antwoord op de vraag: wanneer gebruik je een puntkomma?
Dus, wanneer gebruik je een puntkomma? En wanneer niet?
In plaats van een punt bij zinnen die samenhangen
De puntkomma zit eigenlijk tussen een punt en komma in. Een puntkomma sluit een zin af, maar geeft tegelijkertijd aan dat er een direct verband is met de zin die erna komt. Een punt sluit de eerste zin ook af, maar geeft aan dat er een minder groot verband met de zin die volgt. Heb je dus twee aparte zinnen die sterk met elkaar samenhangen? Gebruik dan een puntkomma in plaats van een punt. Vaak gaat het hier om een oorzaak-gevolgrelatie. Een paar voorbeelden:
De schrijfcursus was lastig; de oefenstof heeft me twee weken gekost.
Stop je voor het einde met schrijfcursus; misschien is het dan allemaal voor niets geweest
Tipje: na een puntkomma begin je de volgende altijd zin met een kleine letter
Gebruik de puntkomma bij een opsomming van hele zinnen
Je gebruikt een puntkomma als je meerdere zinnen achter elkaar opsomt. Dit zie je bijvoorbeeld vaak in vacatureteksten. Je begint de opsomming nog steeds met een dubbele punt, maar de zinnen die volgen sluit je af met een puntkomma. De laatste zin sluit je af met een punt. Een voorbeeld uit een vacaturetekst:
We vragen van jou het volgende:
- je bent assertief en durft voor jezelf op te komen;
- je bent enthousiast en kan goed presenteren;
- je kan goed tegen hectiek;
- je wilt graag voor langere termijn aan de slag.
Gebruik de puntkomma niet in plaats van een dubbele punt
Vervang een dubbele punt nooit voor een puntkomma. Daarvoor is de puntkomma niet bedoeld.
X De volgende ingrediënten zitten in de tomatensoep; groentes, gehaktballetjes en vermicelli.
V De volgende ingrediënten zitten in de tomatensoep: groentes, gehaktballetjes en vermicelli.
Belangrijk: een puntkomma is nooit verplicht
Het is belangrijk om te weten dat een puntkomma nooit verplicht is. Je mag er dus voor kiezen om ‘m te gebruiken, maar het hoeft niet. Persoonlijk ben ik er wel fan van om er af en toe mee te spelen. Dat maakt je tekst aantrekkelijker. Zorg er alleen wel voor dat de tekst altijd goed leesbaar en begrijpelijk blijft. En strooi niet iedere alinea met een puntkomma. Twijfel je dus aan de leesbaarheid van je tekst? Kies er dan liever voor om geen puntkomma te gebruiken
Toch gebruik gebruik je ‘m vaker dan je denkt
Er is tot slot één situatie waarin je de puntkomma wél altijd gebruikt. Veel mensen gebruiken ‘m in teksten vaker dan ze denken: de knipoog! 😉
😉 😉😉